Op 11 november hebben Cyberveilig Nederland, NLdigital en Bits of Freedom gesproken met het ministerie van Justitie en Veiligheid over de voorgestelde EU-verordening ter bestrijding van online seksueel kindermisbruik: de CSAM-verordening. Dit gesprek was naar aanleiding van de brief die op 1 oktober 2024 door Cyberveilig Nederland, diverse van onze leden en verschillende partners naar het kabinet is verzonden. In deze brief werd het kabinet opgeroepen om niet akkoord te gaan met een Europese surveillancewet waarin client-side scanning is opgenomen.
Vandaag verstuurden bovenstaande partijen een nieuwe brief, samen met Offlimits (Meldpunt Kinderporno). In deze brief wordt het kabinet opgeroepen tot een herbezinning van het huidige voorstel voor de Europese aanpak voor de bestrijding van online seksueel kindermisbruik en het ontwikkelen van een alternatieve aanpak waarbij controversiële maatregelen worden vervangen door een set van breed geaccepteerde maatregelen.
CSAM en Client-side scanning
Momenteel wordt binnen Europa een wetsvoorstel voorbereid om de verspreiding van online kinderporno, child sexual abuse material (CSAM), tegen te gaan. Onderdeel van het huidige voorstel is een zogeheten detectiebevel. Op basis hiervan kunnen (tech)bedrijven onder voorwaarden worden verplicht om binnen hun diensten te scannen op de aanwezigheid van materiaal van online seksueel kindermisbruik, zodat dit kan worden doorgeleid naar de opsporingsdiensten. Client-side scanning, waarbij de inhoud van chatberichten van burgers op hun telefoon wordt gecontroleerd, is volgens Cyberveilig Nederland een aantasting van end-to-end encryptie en heeft negatieve gevolgen voor de cybersecurity binnen Europa én de privacy van haar burgers.
Het omzeilt namelijk encryptie en vormt daarmee een gevaar voor onze burgerrechten. Op het internet zorgt encryptie ervoor dat de berichtjes die je verstuurt, bijvoorbeeld via WhatsApp, alleen door jezelf en de ontvanger gelezen kunnen worden. Door gebruik van deze techniek kunnen overheden, hackers of internetcriminelen niet zomaar meelezen met vertrouwelijke gesprekken. Daarmee blijft privé-informatie die we versturen veilig. Dat is maar goed ook, want het recht op privacy en het briefgeheim staan in de Grondwet.
CVNL is van mening dat het gebruik van client-side scanning voor het omzeilen van encryptie een gevaar is voor de cyberveiligheid. Daarnaast zeggen politie en organisaties op het gebied van kinderrechten dat dit geen effectieve maatregel is in het opsporen van misdaden, zoals seksueel misbruik. Ook waarschuwen privacy-experts voor het hellende vlak waarop je terechtkomt als mensen er niet meer op kunnen vertrouwen dat privé-correspondentie alleen een zaak is tussen verzender en ontvanger.
Oproep aan kabinet
CVNL deelt de urgentie om kindermisbruik hard aan te pakken, maar waarschuwt samen met de ander schrijvers van de brief voor de ondermijning van de digitale veiligheid wanneer client-side scanning als aanpak wordt gebruikt. In de brief wordt daarom de voorkeur gegeven voor een aanpak die is gebaseerd op bewezen effectieve maatregelen, zoals betere Europese samenwerking tussen opsporingsinstanties, preventie door voorlichting, en het versterken van hulp aan slachtoffers. Ook het belang van publiek-private samenwerking en het delen van expertise tussen lidstaten is hierin een belangrijk punt en is in de brief meegenomen
Nederland heeft al veel ervaring met effectieve maatregelen die Europees uitgerold kunnen worden. Door te focussen op wat werkt in plaats van controversiële technische ingrepen, kunnen we sneller concrete resultaten boeken in de strijd tegen kindermisbruik. Het kabinet wordt opgeroepen om, samen met andere EU-lidstaten die kritisch zijn op de huidige voorstellen, het voortouw te nemen in het ontwikkelen van een alternatieve aanpak die zowel effectief als technisch en juridisch houdbaar is.
Lees hier de brief die op 14 november 2024 door Cyberveilig Nederland, NLdigital, Bits of Freedom en Offlimits aan het kabinet is verzonden.
Lees hier de brief die op 1 oktober 2024 aan het kabinet is verzonden.
Lees hier het nieuwsbericht over het standpunt van CVNL in de Volkskrant.
